تركیب قومی و نژادی

مردمی كه در ناحیهُ لارستان قدیم ( شهرهای بندرلنگه ، لامرد ، بندرعباس و لارستان ) زندگی می كنند ، در سه دورهُ مختلف به این ناحیه مهاجرت كرده ،‌ در آن ساكن شده اند.

دورهُ اول كه از قرن اول تا پنجم قمری تداوم داشته است. در این دوره دو گروه قومی بزرگ وارد منطقه لارستان شده اند گروه اول در تاریخ به نام اقوام لاری و لاروی ( مسعودی ، 1344 ، ص 167 ) از تیره های اصیل آریایی محسوب میشدند و به زبان ویژه ای معروف به لاری تكلم می كرده اند سكونتگاه اولیهُ آنان مناطق صیموره ، سوباره و تانه معروف به سواحل لاری در مجاورت دریای لاروی ، از سواحل جنوبی هندوستان بوده است. ( مسعودی ، همان ، ج1 ص167 )

احتمالاً اقوام لاری در حملهُ نیروهای مسلمان به سواحلِ هند ناگزیر به مهاجرت گسترده به سمت خلیج فارس و نواحی پس كرانه ای آن شده اند. ابن حوقل ، كه در نیمهُ دوم قرن چهارم قمری از فارس دیدن كرده اقوام لاری را در فهرست طوایف كوچ رو فارس ذكر كرده است. ( ابن حوقل ، 1366 ، ص40 ) مهاجرت گستردهُ طوایف جت ( jat ) از آریایی های اصیل نواحی نام برده به سمت لارستان قدیم ، در اوایل قرن پنجم قمری و پس از حمله گستردهُ سلطان محمود غزنوی به منطقهُ سومنات صورت گرفته است. ( گردیزی ، 1347 ، ص 48 ) ابن بلخی نویسندهُ فارس نامه در اوایل قرن ششم قمری از ابوالقاسم جاتی به عنوان سركردهُ قبایلی درنواحی جنوب یاد كرده كه در خدمت عضدالدوله دیلمی بوده است. ( ابن بلخی ، 1363 ، ص 141 ) شواهد تاریخی نشان می دهد كه این گروه مهاجر در قرن پنجم قمری ، مركزی برای استقرار خود پیدا كرده ، آن جا را «‌ لار » نامیده اند.

گروه دوم دسته های مهاجر از اعراب طایفهُ جلندی ( jollandi ) هستند كه در اوايل قرن های اسلامی ، به سواحل جنوبی مهاجرت كرده ، بعدها در ناحيه جويم در شمال لارستان كنونی ساكن شده اند. نام رئيس قبیلهُ این اعراب احمد بن الحسن الازدی بوده ، ‌و از این رو جغرافی نویسان قرن های آغازین اسلامی این منطقه را جویم ابی احمد نامیده اند. ( وثوقی ، 1375 ، ص 26- 16 ) این گروه از یمن و عمان ساحلی به نواحی جنوب ایران مهاجرت كردند و بعدها تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار گرفتند و حتی زبان آنان به لاری تغییر یافت.

دوره دوم كه از قرن پنجم تا دهم قمری تداوم داشته است. در این دوره گروه های زیادی از تركان سلجوقی به نواحی لارستان مهاجرت كرده اند كه بازماندگان آنان هم اكنون در خنج ساكن هستند. حملهُ مغولان نیز باعث مهاجرت گروه های زیادی از طوایف تركمان و مغول به لارستان شد كه بيشتر آنان در نواحی لامرد و در منطقه ای به نام تراكمه ( tarākomeh ) سكونت گزیدند. در قرن هفتم قمری مهاجرت تعداد زیادی از سادات بنی عباسی به نواحی جنوب و جنوب شرقی لارستان صورت گرفت كه مقبرهُ رهبر آنان به نام شاه سیف الله قتال در روستای عمادده ( emāddeh ) واقع است. ( بستكی ، 1339 ، ص 46 )

دوره سوم كه دارای اهمّیت بسیاری است و از قرن یازدهم قمری شروع شده ، تا كنون ادامه دارد. پس از آن كه شاه عباس صفوی در سال 1010 ق لارستان را فتح كرد ، دو تغییر عمده در زندگی اقوام ساكن منطقه به وجود آمد. تغییر اول ورود گستردهُ اقوام ترك و لر به لارستان است ، ( طوایف و تیره های مختلف قشقایی ، دولخانی و نفر ) كه اكنون در منطقه ساكن هستند. هم چنین اقوام لر نیز در منطقهُ لامرد و نواحی شمالی خنج ساكن شدند و مهم ترین آبادی و محل سكونت خود را گله دار نامیدند. تغییر دوم تقویت روز افزون تشیع در منطقهُ لارستان بود كه از دورهُ صوفیه تا كنون ادامه داشته است. از این دوره به بعد لارستان دارای دو نوع تركیب مذهبی تسنّن و تشیع شده كه جلوهُ خاصی به حیات اجتماعی آن داده است.