یه پست اخلاقی

گنجشک با خدا قهر بود…….روزها گذشت و گنجشگ با خدا هیچ نگفت . فرشتگان سراغش را از خدا می گرفتند و خدا هر بار به فرشتگان این گونه می گفت: می آید ؛ من تنها گوشی هستم که غصه هایش را می شنود و یگانه قلبی هستم که دردهایش را در خود نگاه میدارد…..
و سرانجام گنجشک روی شاخه ای از درخت دنیا نشست. فرشتگان چشم به لب هایش دوختند، گنجشک هیچ نگفت و خدا لب به سخن گشود : با من بگو از آن چه سنگینی سینه توست.
گنجشک گفت : لانه کوچکی داشتم، آرامگاه خستگی هایم بود و سرپناه بی کسی ام. تو همان را هم از من گرفتی. این طوفان بی موقع چه بود؟ چه می خواستی؟ لانه محقرم کجای دنیا را گرفت ه بود؟ و سنگینی بغضی راه کلامش بست.
سکوتی در عرش طنین انداخت فرشتگان همه سر به زیر انداختند. خدا گفت:ماری در راه لانه ات بود. باد را گفتم تا لانه ات را واژگون کند. آن گاه تو از کمین مار پر گشودی.
گنجشگ خیره در خدائیِ خدا مانده بود.
خدا گفت: و چه بسیار بلاها که به واسطه محبتم از تو دور کردم و تو ندانسته به دشمنی ام برخاستی! اشک در دیدگان گنجشک نشسته بود. ناگاه چیزی درونش فرو ریختو … های های گریه هایش ملکوت خدا را پر کرد …

قلعه اژدها پيكر

يكي از قلاع قديمه لار قلعه (( اژدها پيكر )) است ، كه در روي يكپارچه كوه قرار دارد كه به هيچ وجه به كوهي اتصال ندارد و در سمت غرب بالاي شهر واقع شده است و چون به شكل اژدهايي است بدان نام موسوم گشته است . در بالاي آن كوه آثار عمارات قديم از قبيل سرداب و مسجد و حمام و مقبره و چاه و دولاب و آب انبار موجود است و آثار برج و بارو و قلعه و حصار آن هم هنوز ظاهر مي باشد .

در قديم اين قلعه بوسيله طاقهاي عديده فوق هم ، كه از سنگ و ساروج ساخته شده ، با قلعه (( قدمگاه )) لار اتصال داشته است كه در زلزله چهار قرن پيش لار ، طاقهاي مزبور خراب شده كه تا كنون آثار طاق آن در زير قلعه و در خشك رودي كه از آنجا مي گذرد و در بالاي قلاع نامبرده كمي باقي است و در بالاي قلعه قدمگاه لار
نيز آثار عمارات قديم و خندق باقي و برقرار است ،‌و آب انبار و قدمگاه هم در بالاي آن كوه هنوز باقي مي باشد

قدمگاه

بر فراز كوهی مشرف بر شهر قديم لار معبدی است كه مردم آن را قدمگاه می نامند . چاهی كه از صخره های سنگی تراشیده شده است محل اصلی این معبد است ، مردم محلّی در روز های دوشنبه و چهارشنبه با پیمودن شیب تند كوه خود را به قدمگاه می رسانند و با روشن كردن شمع و بستن دخیل به راز و نیاز می پردازند . آنان كه آرزویی در دل دارند خود را به سر چاه قدمگاه می رسانند و با انداختن قند به داخل آن ، پوششی بر سر كشیده و به تماشای سطح آب می نشینند و معتقدند كه در صورت برآوردن نذرشان ، تحقق آن را در سطح آب چاه مشاهده خواهند كرد . تماشای سطح آب در حالی صورت می پذیرد كه چادری بر سر و صورت فرد كشیده می شود تا در تاریكی ایجاد شده دید بهتری پیدا نماید . بناها و ساختمان های پیرامون این معبد متعلق به دورهُ‌ ساسانی است و قدمت آن نشان از رسوخ فرهنگ پیش از اسلام دارد .

شرحي مختصر بر زندگاني امامزاده شهيد ، گنبد سبز (ع) لار :

و ديگر بار ، سخن از انساني است برگزيده .

انساني كه نه به تعبير شاعرانه ، بلكه به واقع ، قلم را ياراي توصيف او نيست .

او كه برتر از وصف ، برتر از انديشه و والاتر از جوهر كلام بود او كه به شگفتي شكوفيد و با معياري ديگر زيست و به گونه اي ديگر ماند و با حالتي برتر رفت .

انساني كه شكوه و استواري كوه ، نرمخويي و زلالي آب ، خروشندگي صاعقه ، گرمي آفتاب ، گستردگي درياها ، سادگي و صافي كوير و پاكي ملكوت خدا ، همه و همه را يكجا در وجود خويش داشت .

در خانواده يكي از فرزندان برومند امام سجاد (ع) بنام حسين ، حدوداً بعد از سپري شدن 146 سال از هجرت نبوي فرزندي ديده به جهان گشود كه به تبرك نام جد بزرگوارش او را علي خواندند .

دوران حيات آن بزرگوار را مي توان به دو بخش كلي تقسيم كرد : الف ) از بدو تولد تاسن 63سالگي ب) از 63 سالگي تاشهادت (103سالگي )

از بخش اول دوران حيات آن حضرت اطلاع دقيقي در دسترس نيست بنا به شواهد و قرائن ، احتمالاً اين دوره در مدينه منوره و حجاز سپري شده است . عمر پر بركت و طولاني آن حضرت (قريب 103 سال) اين سعادت را نصيب ايشان كرد كه حياتش مصادف با دوران زندگاني امامان معصوم حضرت امام جعفر صادق (ع) تا امام حسن عسكري (ع) باشد . مهاجرت آن حضرت به سمت ايران احتمالاً به تبعيت هجرت امام رضا(ع) بسوي ايران بوده است . با انجام اين هجرت دومين دوره زندگي آن حضرت آغاز گرديد .

لارستان درآن زمان تحت سلطه اديان يهودي وزرتشتي قرار داشت .برخي از لارستانيها كه آوازه اسلام را شنيده بودند ، نيز در مذهب حقه تشيع نبودند . لذا بر آن حضرت واجب شد كه با سختي فراوان از حرم اجداد بزرگوارش دل كنده و جهت ارشاد مردم و ترويج تشيع رنچ سفر را بر خود هموار نموده و با خيل عظيمي از ياران و همراهان از مدينه بسوي لار هجرت نمايد.

گسترش تشيع در جنوب ايران از سواحل خليج فارس تا اصفهان آن زمان ، به زحمات آن حضرت و ياران صديقش وابسته است تا آنجا كه علاوه بر يارانش ، شش فرزند ذكوري كه از زهرا دختر عموي گرامي خود داشت بنام هاي حسين ، احمد ، علي ، موسي ، حمزه ، محمد جهت ترويج تشيع به اطراف لار فرستاده كه همگي در اين راه جان خود را از دست داده و به درجه رفيع شهادت رسيدند .

آن حضرت گذشته از شش فرزند پسر ، دو دختر بنامهاي فاطمه و زينب نيز داشت آن بزرگوار از حيان قدرت بياني برخوردار بودند كه باقوه استدلال و گفتگو حتي يهوديت ،كه مظهر سرسختي و لجاجت اند تسليم شده و به مذهب علوي گرويدند لذا يكي از القاب ايشان معجزه كلام بود . آن حضرت گذشته از تبليغ دين به امر آباداني و دنيوي مردم نيز مي پرداختند و نيازمندان به آباداني و عمران شهر و پيرامون آن پرداخت و بناهاي زيادي از جمله مساجد ، آب انبارها، قنوات و غيره از خود به يادگار گذاشت .

آن حضرت درك كاملي از جمعه و جماعت داشته وتاكيدي وافر بر ايجاد جماعت داشت تا آنجاكه در عين كهولت سن و با وجودي كه از عمر شريفش بيش از يك قرن سپري شده بود (103سال ) همواره رهبري جمعه و جماعت را به عهده داشت .

بعد از اينكه آن حضرت 40 سال در لار اقامت نمودند و زحمات و مشقات فراواني را متحمل شدند ، در نماز صبح پنجم شوال سنه 249 هجري قمري هنگامي كه سر مباركش از سجده دوم جهت سلام برداشت جلادي خون آشام شمشير خود را از ينام بيرون كشيده ، بر پيكر منورآن بزرگوار وارد ساخته و همچون جد بزرگوارش مولا علي (ع) در محراب عبادت به فيض شهادت نائل آمدند .

پيكر مطهر آن بزرگوار با عزت و احترام خارج از وصفي در كنار كوه اژدها پيكر در مسجدي كه در محراب آن به لقاء حق شتافته بود ، دفن شد . آن شخصيت بزرگوار بيش از يك قرن به اسلام و مسلمين خدمت نمود و تشيع شدن ناحيه جنوب كشور به ويژه از سواحل خليج فارس تا نواحي اصفهان به زحمات آن مولا و يارانش وابسته است ، لذا بر ما واجب است كه همواره نام و ياد آن حضرت را در خاطره ها زنده نگه داريم و بر سر زبانها جاري سازيم .

نوشتار فوق كلاً برگرفته شده از سنگ نوشته اي است كه بطور معجره آسا در هنگام بازسازي حرم مطهر آن حضرت در هفدهم بهمن ماه 1377 مطابق شوال المكرم 14 كشف شد ، كه بر روي آن 14 بيت شعر نوشته شده و دور تا دور آن از ضخامت نيز به نثر اطلاعاتي در باره آن حضرت نوشته شده است .

تاريخ اين سنگ نوشته ،972هجري قمري است و شاعر اشعار ، سيد معين الدين بوده اند و ذكر شده كه اصل مطلب از سنگ نوشته اي ديگر كه اشعار روي آن عربي و در وصف آن حضرت بوده گرفته شده است حال اين سنگ نوشته كجاست الله اعلم . اما كارشناسان در مورد علل مخفي بودن چنين سنگ نوشته اي تاكنون دلايل متعددي ذكر نموده اند كه قابل قبول ترين آنها مربوط به جريان حمله اشرف افغان به لار و مقاومت لاري ها به رهبري سيد عيسي و گرفتن تلفات از افاغنه مي دانند اما الله اعلم .

بعد از شهادت امامزاده اعظم حضرت مير علي بن الحسين (ع) در سال 249 هجري قمري آرامگاه آن بزرگوار محل زيارت شيفتگان اهل بيت و محلي جهت آرامش و تمكين روحي ورواني مردم بود . و به پاس خدمات آن مولا به شريعت ، مردم قدر شناس لار ، قبه و بارگاهي براي آن حضرت ساختند. قداست حضرت مير علي بن الحسين (ع) براي مردم منطقه بسيار زياد بود و پير و جوان، ارباب و رعيت تاجر و كشاورز ، همه و همه وظيفه خود مي دانستند كه حرمت حريم آن حضرت را نگه دارند در صورتي كه به هر علت مظلومي پيدا مي شد كه نمي توانست داد خود را بستاند با بست نشستن در آستان آن حضرت به هدف خود مي رسيد چرا كه به احترام صاحب قبر شريف ، همه وظيفه خود مي دانستند كه در پي گيري كار او بكوشند و تا حل مشكل دست بردار نباشند.

شرايط اقليمي نه چندان مناسب ، خشكساليهاي مكرري را همواره براي لارستان به ارمغان داشته هنوز پيرمردان زيادي در قيد حياتند كه خاطراتي خوش از خواندن نماز باران و دعا در صحن آن حضرت دارند كه خيلي زود سيراب از باران رحمت الهي شده اند.

وضعيت بهداشتي و تغذيه مناسب ، شرايط شيوع بيماريهاي واگير فراگير همچون وبا ، حصبه، طاعون و غيره همواره مهيا بوده است و مردم منطقه راهي جز شفيع قرار دادن آن حضرت به پيشگاه خداوند جهت رفع اين بلايا نمي دانستند و واقعا حاجت روا شده و شفا يافته اند .

با توجه به موقعيت جغرافيايي شهر لار و زلزله خيز بودن منطقه ، همواره شهر مورد تهاجم بلاياي طبيعي و انساني قرار گرفته و تخريب و بازسازي شده است. در اين بين مرقد مطهر آن حضرت نيز از اين قاعده مستثني نبود . از بازسازي هاي مكرر صحن و بارگاه آن حضرت اطلاع دقيقي در دسترس نيست.اما بنا به سنگ نوشته اي كه در بالاي سر مرقد مطهر آن حضرت نصب بود كه عينا در بخش اشعار ذكر مي گردد در سال 1072 هجري قمري توسط محمد علي بيگ يك تعمير كلي انجام گرفت و گنبد و بارگاه آن حضرت باقي بود و با گذشت زمان و طي زلزله هاي مخرب گنبد مرتفع و شلغمي شكل اين بارگاه تركهايي يافته بود كه چهار ترك آن كاملاً واضح بود و اين مسئله همچنان باقي بود تا اينكه قريب 60 سال قبل در يك حادثه اتفاقي طالبان از متمكين لاري با اصابت گلوله شديد مجروح شدند. با توجه به امكانات بسيار محدود پزشكي آن زمان و شدت جراحت احتمال زنده ماندنش كم بود ولي با توسل به امامزاده معجزه وار شفا يافت لذا بر خود واجب دانست كه به تعمير گنبد آن حضرت همت گمارد . قضيه چگونگي تخريب و نحوه تعمير و كراماتي كه در اين بين معماران و استادان ، كارگران و مردم ديده و شنيده اند شرحي است طولاني كه در اين مختصر نگنجد و به مجالي ديگر بسپاريم.

و از سال 1363 با طراحي خيابان امامزاده توسط شهرداري محترم لار قضيه بازسازي امامزاده مطرح شد كه توسط خيرين و بودجه خود امامزاده به صورت پراكنده و مختصر تعميراتي انجام شد. و با همت خير انديش معروف مرحوم حاج محمد جانشاه كه خود در صحن مقدس امامزاده مدفون است و سعي و تلاش ورثه محترم آن مرحوم علي الخصوص جناب حاج ماندن استوار و رضا استوار با خريد اراضي پيرامون و تحت نظارت مهندسين مجرب به ويژه مهندس معرفت با طراحي زيبا ، بازسازي كامل انجام گرفت كه فاز اول آن در سال 1382 به اتمام رسيد و فازهاي بعدي آن از جمله اتصال به خيابان اصلي ، پاركينگ، زائر سرا ، مدرسه علميه ،‌كشتارگاه، مهمان پذير حرم ،‌ سفر خانه و غيره مي باشد كه مطالعات اوليه آن به اتمام رسيده است. اميد است كه در آينده اي بسيار نزديك شاهد اجراي آنها باشيم.

زيارت امامزاده واجب العظيم السلطان مير علي بن الحسين (ع) در پايين پاي مبارك آن حضرت در هنگام ورود به روضه مقدس آن حضرت و به محض ديدن ضريح مطهر :

الهم صلي علي محمد و آل محمد بسم الله الرحمن الرحيم

السلم علي الجرك المصطفي . السلام علي ابيك المرتضي السلام علي جدتك خديجه كبري . السلام علي امك فاطمه الزهرا (س) السسلام علي السيدين امامين الحسنو الحسين سيدي شباب اهل الجنه. السلام علي النفوس الفاخره و بحور العلوم الذاخرة شفعايي في الاخرة اوليايي عند عود الروح الي العظام الناخره ائمة الخلق و ولاة الحق . السلام عليك ايها الشخص الشريف الطاهر الكريم. اشده ان لا الا الله وحده لا شريك له و ان محمد (ص) عَبده المصطفي و انا علياً المرتضي و ان الايمة من ولده الي يوم الدين نعلم لذالك المعتقدون و في النصر هم مجتهدون . السلام عليكم و علي ارواحكم و علي اجسادكم و علي اجسامكم و علي شاهدكم و علي غائبكم و علي اولكم و علي آخركم و علي ظاهركم و علي باطنكم و لعنة الله علي اعدائكم و علي قاتليكم و علي غاصبيكم و علي غاصي حقوقكم و ارثكم الي يوم القيامة. السلام عليك يا مولاي يا مير علي بن الحسين ابن امامنا سيد الساجدين كن شفيعي و شفيع ولدي بحقك و بحق آبائك الطاهرين و رحمة الله و بركاته.

زيارتنامه مخصوص حضرت مير علي ابن الحسين (ع) گنبد سبز لار :

در بالاي سر حضرت و رو به قبله خوانده شود و بعد از ذكر دعا و صلوات و حاجات خود را از خدا خواسته و ايشان را شغيع خود قرار داده دو ركعت نماز زيارت در بالاي سر حضرت بجا آورد .

السلام علي آدم صفوة الله ، السلام علي نوح نبي الله. السلام علي ابراهيم خليل الله . السلام علي موسي كليم الله السلام علي عيسي روح الله السلام عليك يا رسول الله . السلام عليك يا خير خلق الله . السلام عليك يا صفي الله. السلام عليك يا محمد بن عبد الله خاتم النبيين السلام عليك يا امير المؤمنين علي ابن علي الطالب وصي الرسول الله . السلام عليك يا فاطمة سيدة نساء العالمين . السلام عليكما يا سبطي الرحمة و سيدي شباب اهل الجنة السلام عليك يا علي بن الحسين سيد العالمين و قرة عين الناظرين السلام عليك يا محمد بن علي باقر العلم بعد النبي . السلام عليك يا جعفر بن محمد الصادق البار الامين . السلام عليك يا موسي بن جعفر الطاهر الطهر . السلام عليك يا علي بن موسي الرضا المرتضي السلام عليك يا محمد بن علي التقي . السلام عليك يا علي بن محمد النقي الناصح الامين . السلام عليك يا حسن بن علي السلام علي الوصي من بعده . السلام علي بقية الله في الارضين صاحب الزمان صلواتك الله و سلامه عليه و عليهم اجمعين. السلام عليك ايها السيد الزكي و الطاهر الصفي السلام عليك يا مولاي يا مير علي بن الحسين ابن امامنا السيد الساجدين (ع) السللام عليك و علي روحك الطيب. السلام عليك و علي جسدك الطاهر و علي بدنك اللطيف . الهم استجب لنا فتقله بكرمك و عزتك و برحمتك يا ارحم الراحمين و صلي الله علي محمد و آله اجمعين.

زيارتنامه اي كه در آستان متبركه منوره مولا مير علي بن الحسين بن الامام السجاد(ع) در هنگام خروج از صحن و ضريح حضرت قرائت مي شود.

اللهم صلي علي محمد و آل محمد . بسم الله الرحمن الرحيم

السلام عليك ايها السيد الزكي الطاهر الولي والداعي الحفي اشهدا نك قلت حقا و نطقت حقا و صدقا و دعوت الي مولاي و مولاك علانيةو سراً فاز متبعك و نجي مصدقك و ناب و خسر مكذبك و لمتخلف عنك اشهد لي بهذه الشهاده لا كون من الفائزين بمعرفتك و طاعتك و تصديقك و اتباعك و السلام عليك يا سيدي و ابن سيدي انت باب الله الموتي منه و المأخوذ عنه .اتيتك زايرا و حاجاتي لك مستودعاً و ها انا ذا ستودعك ديني و امانتي و خواتيم عملي و جوامع املي الي منتهي اجلي و السلام عليك يا مولاي يا امير علي بن الحسين ابن امامنا سيد الساجدين (ع) كن شفيعي و شفيع والدي بحقك و بحق ابائك الطيبين الطاهرين و رحمة الله و بركاته.

بسمه تعالي

السلام عليك ايها الشهيد يا ميرعلي بن الحسين ابن امامنا سيد الساجدين (ع)

مندرجات سنگ نوشته مكشوفه مربوط به شرح حال امامزاده

حضرت مير علي بن الحسين بن السجاد (ع)

اگر اين آغا در لار نبود از گمبرون تا صفايان يكنفر شيعه نبود

ز سيد مير علي مدحت چه گويم كه چون جدش بود خير الانام او

بود زهرا ام باب جدش كه طفلش از عمر شد ناتمام او

زتزويجات بن خطاب ملعون كه بر رغم نبي برداشت گام او

تسنن پر شداطراف بنادر پي ارشاد اين قوم ظلام او

شدش واجب كه آيد از مدينه بسوي لار بس باالتزام او

به عمر شصت وسه در اين بلد شد اقامت كرد چل سال تمام او

تشيع كرد تجار بنادر زارشادش كه بد معجز كلام او

تشيع كرد او افراد چدها بنا ها ساخت از سهم امام او

بسي مسجد كاريز و بركه همه كرده بپازين اهتمام او

حسين و احمد وموسي و زينب علي و حمزه والامقام او

محمد فاطمه فرزند دارد ز زهرا دختر عم كرام او

نماز، صبح بود و پنج شوال چو سر برداشت از بهر سلام او

شهيدش كرد جلادي به محراب چو شمشيرش برون كرد از نيام او

بر اين ابن الحسين سال شهادت بود ز اولاد سجاد الامام او

بحروف ابجد سال 249

اين اشعار توسط فرزندش به عربي سروده شده بود كه توسط سيد معين الدين در اين تاريخ به پارسي برگردانده شد 972 من الهجره النبويه.

به عهد شاهنشاه صاحب قرآن خور گيتي افروز برج امامت

سليمان كه بر جبهر مهرو كيوان بود از علاميش نور علامت

گرانمايه گوهر محمدعلي بيگ نهال رياض جلال و فحاست

شدش رهنما نور توفيق ياري به تاسيس اين بقعه تا در قيامت

بود شافعش مصطفي در مقامي كه لرزند خاصان زهول غرابت

علي حسين ابن السجاد گردد وسيله كه باشد بخلدش اقامت

پي سال تاريخ روشن ضميري بگفتا بود (( در درج كرامت ))

1072 ه . ق

آب انبار

قدمت تاريخي لارستان به پيش از اسلام بر مي گردد و از آنجا كه در منطقه گرم و خشك قرار دارد ، به همين خاطر هنرمندان و معمارهاي بزرگ لارستاني در استفاده بهينه از آب كوششهاي فراواني كرده اند.

اوج تجلي معماري گنبدي در دنيا ازآن لارستاني ها ست و آب انبار يكي از شاهكارهاي بزرگ منطقه جنوب در ايران مي باشد. به عقيده ي پرفسور جونس ، معماران لارستاني توانسته اند ازآب باران بصورت بهينه استفاده كنند و اگر به گذشته هاي دور بر گرديم و كلمه آبادي را موشكافي كنيم ، پي مي بريم كه كلمه آبادي بدون آب بي معناست. پس هر كجا آب باشد آبادي بوجود مي آيد.آبادي ها باعث بوجود آمدن تمدن ها و فرهنگ ها مي گردد.

اگربخواهيم نحوه ي به وجود آمدن آب انبارها و چگونگي ساخت آن را بررسي كنيم ، بايد بگوييم كه : بزرگ معماري كه توانسته اين مهم را به ملسه ي ظهور برساند، فردي به نام تلاش (فردي هندي مسلك كه به رياضي و معماري علاقه وافري داشته است )كه طراحي ساخت آب انبار را بوجود آورده است

در زمان هاي قديم وقتي مي خواستند آب انباري را بسازند گودالي حفر مي كردند و از چهار پايان (گاو ) براي بيرون آوردن خاك آن بهره مي بردند و هر قدر كه اين گودال ها پايين و پايين تر مي رفت مستلزم نيروي بيشتري بود كه بتواند اين خاك ها را به بالا بياورد .

در انتها كه گودال به اتمام مي رسيد گاو را قرباني مي كردند و گوشتش را به مردم مي دادند.

دليل استفاده از گاو اين بود كه ، هر چه گودال هاعمقشان بيشتر مي شد ، به حيوان چهارپا فشار زيادي وارد مي آمد و اگر از چهار پايي ديگر استفاده مي كردند باعث از بين رفتن آن حيوان مي شد و تلف مي شد.

وقتي كه كندن گودال به اتمام مي رسيد قسمت پايين آن را از سنگ و ساروچ پر مي كردند كه از نفوذ پذيري آب به داخل خاك كم شود و وقتي كه ساروچ ها و سنگ ها روي هم قرار مي دادند ،منتظر مي شدند تا باران بيايد و آب انبارها پر شود و بعد روي سرآن گنبدي شكلي با سنگ و گچ درست مي كردند و روي آن ساروج مي كشيدند.

اوج معماري گنبدي دنيا را به آب انبار سيد جعفري در منطقه لارستان ، محله ي كورچان نسبت مي دهند. زماني تاورينه بزرگ ، تاريخ شناس و شرق شناس هندي از منطقه ي لارستان عبور مي كرده و آب انبارها را به خمره هايي از شراب تشبيه كرده است.

چون شراب در دين مقدس مسيحيت يك تقدس خاص خودش را دارا بوده و آب در منطقه ي لارستان نيز از اهميت بالايي برخوردار بوده است.

كلمه آبادي از كلمه ي آب تشكيل شده و آبادي بدون آب معنايي ندارد.در زمان انسان اوليه هر كجا كه آب بوده به آنجا رفته و در آنجا سكني مي گزيدند و در آن مكان كشاورزي و دامپروري مي كردند و سپس تشكيل خانواده و خانواده تشكيل اشيره و اشيره تشكيل ده و ده تشكيل شهر مي دادند.

در منطقه جنوب مثل لارستان بخاطر كم آبي هر كجاكه آب انبار بود اطراف آن خانه درست مي شد و اين خانه ها بزرگ و بزرگتر مي شد و تشكيل محلات مي داد. آب انبارها تشكيل مرزها مي دادند و هر آب انبار را به نام آن محله مي شناختند.( مثلاً آب انبار آقا واقع در محله آقا مي باشد .)

آيا آب انبار(بركه) نيز جنسي دارد يا ندارد؟ آب انبار در قديم جنس مذكر داشت مثل مرد، بخاطراينكه اگر آب انبار بود تشكيل خانواده و تشكيل خانه ها مي دادند و از آن خانه ها تشكيل محلات و شهرها مي دادند.

چون ازدياد نسل توسط آب انبار صورت مي گرفت به همين دليل به آن مي گفتند : نَر .

گنبدي شكل شدن خود آب انبارها بدين خاطر است كه نور خورشيد كمتري بتواند به داخل آب نقوذ پيدا كند ( چون اگر نور داخل آن بتابد، جلبك مي زند) و باعث خنكي آب شود و از تبخير جلوگيري كند.

در كنار آب انبار ، رودخانه درست مي كردند و براي فاضلاب شهري از آن استفاده مي كردند و قسمتي را محلي براي عبور آب بنام((مَمَر)).آبي كه داخل آن حركت مي كرد مستقيماً به آب انبار ريخته مي شد و موجب انباشته شدن آب در قسمت گودال مي شد. آب را بعد از آبگيري مستقيماً استفاده نمي كردند بلكه مي گذاشتند كه لا(ته نشين) بيندازد ( خاك رس و خاك كه همراه آن بود ته نشين كند)، پس از اينكه آب شفاف و زلال مي شد آن را مورد آشاميدن قرار مي دادند.

به دليل اينكه لارستان منطقه ي گرم و خشك است مردمان آن منطقه دعا مي كردند كه باران بيايد و چون آب ، موهبت الهي (خدايي) و بسيار زيبا است ، در منطقه ي جنوب به آن احترام خاصي مي گذارند و به همين دليل اسم باران را به روي دخترانشان مي گذارند.

گفتيم آب انبار مذكر است و باران مؤنث است رودي كه در رودخانه جريان مي كند مذكر است مثل بعضي اسم هاي مذكر مثلاً : رود فلاني(رودحسين-رودجلال-رودمجتبي) رود به معني مذكر و اسم پسراست.

لارستاني ها در هنگام بارش باران راز و نيازهاي خاصي دارند و بيشتر دعاها يشان به دين اسلام است . مثل اين شعر:

اي خدا برو بيا بركه ي آغا پر ببو ( اي خدا باران بيايد آب انبار آقا پر شود

کل آثار لار با توضیح مختصر

کل آثار لار با توضیح مختصر.

چند آثار باستانی دیگر بخش مرکزی :

کاروانسرای نو گلشن:

دو کاروانسرای مذکور در میدان اصلی شهر قدیم روبروی بازار قیصریه واقع شده است و متعلق به دوره صفویه است. کاشیکاری و آجر کاری زیبای آن حائز اهمیت است.

باغ نشاط ( موزه مردم شناسی) :

این بنا در ضلع شمالی خیابان ساحلی و در میان فضای سبز قرار گرفته و مقر حکومتی لار پس از از صفویه بوده است. بنا شامل سه طبقه است و گچ بری زیبا از ویژگی جالب بناست. زیر زمین این عمارت تبدیل به موزه گردیده است.

حمام نشاط:

در ضلع شمالی باغ نشاط بنای حمام متعلق به دوره صفویه است که شامل رخت کن، گرم خانه و خزینه آب سرد و گرم است. و نقوش گل وبلبل بصورت آهک بری بسیار زیبا خود نمایی می کند. فضای رخت کن تبدیل به موزه مردم شناسی شده است.

آب انبار معتمد:

این بنا در شهر قدیم لار نزدیک حوزه علمیه قرار دارد. اثر متعلق به دوره صفویه می باشد و دارای 4 بادگیر و دهن شیر است که از ویژگی ممتاز بنا محسوب می شود.

پیر سرخ:

در جنوب غربی شهر قدیم لار در محله کوریچان واقع شده است. بنای هشت ضلعی که متعلق به دوران پیش از صفویه است ودارای حجاری زیبا و خطوط کوفی بنایی است.

ساباط کوی گاله:

این بنا در محله کوی گاله واقع شده و دارای پنج طاق وتویزه با کار بندی های ستاره در سقف می باشد و از مصالح سنگ و گچ درست شده است.

خانه محمودی:

این بنا در محله پیرغیب واقع شده است و از نوع پلان حیاط مرکزی و اطراف عمارت است. دارای سرداب و بادگیر وفضای اندرونی و بیرونی است. نقاشی های زیبا در دهلیز ورودی و اتاقها از ویژگی ممتاز

بناست.

چهار طاقی کنرو:

این اثرهمراه آب انبار و دیگر تاسیسات در حوالی براک واقع شده است و متعلق به دوره ساسانی است که از لاشه سنگ و گچ ساخته شده است.

حمام خور:

از بناهای دوره قاجاریه که در شهر خور واقع شده است و دارای فضای رخت کن. گرم خانه و خزینه است. کاربندیهای زیبا از ویژگی اثر محسوب می شود.

پیر درویش عالی:

این اثر در 6 کیلومتری جاده لار- بندر عباس واقع شده است. از بناهای قرون اولیه اسلامی است و دارای گنبد آناناسی همانند مقبره دانیال نبی در شوش می باشد.

کاروانسرای بست فاریاب:

این اثر در 20 کیلومتری جاده لار- بندرعباس در سمت راست واقع شده است. دارای پلان حیاط مرکزی و رواقهای اطراف آن می باشد.

کاروانسرای شاه عباسی بریز:

این اثر در 45 کیلومتری جاده لار- جهرم در روستای بریز واقع شده است و متعلق به دوره صفویه است دورتادور حیاط و اتاقهایی طاقی جناقی و جود دارد.

چشمه بنو:

در 90 کیلومتری لار و در منطقه حفاظت شده هرمود واقع شده است. نخلستان وانواع درختان را داراست. جبیر، کبک، تیهو، و گراز در این نواحی وجود دارد.

چشمه زاهد رستم:

در بخش مرکزی به فاصله 40 کیلومتری لار و در حد فاصل دهکویه و بریز قرار دارد که بدلیل نزدیکی به امام زاده زاهد رستم زائران زیادی دارد. نخلستان و درخت انار و کنار( سدر) و داروهای گیاهی انغوزه، آویشن و ... از رویشهای قابل توجه این مکان است.

چشمه میر ابراهیم:

در 4 کیلومتری لار قرار دارد و دارای نخلستان و درختان سر سبز می باشد و زائران فراوانی را پذیرا است.

چشمه مکوم:

چشمه لنبیرو وچشمه مادون، چشمه سارو در حوالی زاهد محمود در 110 کیلومتری لار قرار دارند.

چشمه زاهد محمود:

در 115 کیلومتری شرق لار قرار دارد و دارای درختان میوه ونخل می باشد.

چشمه لاور چرک:

در 85 لار در محوطه حفاظت شده هرمود قرار دارد.

برکه انجیره:

در 85 کیلومتری لار در عرصه منطقه حفاظت شده است زیستگاه جانوران و پرندگان است.

چشمه بست شاه غنی:

در 10 کیلومتری لار واقع شده است و دارای نخلستان است.

چشمه شم لور:

در 45 کیلومتری لار و در نزدیکی روستای کهنه علی آباد واقع است. دارای انواع درختان میوه و لیموو... ونیز امامزاده می باشد.

یخچالهای نمکی وگنبد نمکی:

یخچالهای نمکی در 40 کیلومتری در جنوب شرقی لار حوالی کرمستج واقع شده است. دو غار با استلاگمیت و استلاکتیک هایی از نمک مناظر زیبایی را خلق کرده اند.

گراش:

گراش یکی از بخشهای شهرستان لارستان واقع در استان فارس می باشد. شهر گراش در قسمت جنوب فارس و با فاصله 360 کیلومتری از شیراز و با فاصله 18 کیلومتری از لار واقع شده است.

آب انبارکل:

این برکه با شکوه ترین و بزرگترین آب انبار درایران است و در محله مصلا واقع شده است و در سال 1290 به همت حاج اسدا... دهباشی و به معماری حسن شیرازی ساخته شده است.

قلعه همایون دژ:

این قلعه نظامی متعلق به دوره اسلامی است. بر روی تل کلات قرار دارد که شهر گرداگرد آن توسعه یافته است و شامل چند باب خانه ، مسجد، حمام و آب انبارهای ساروجی است.

سد تنگاب(تک آو):

این اثر در 21 کیلومتری جنوب گراش واقع شده است و متعلق به دوره ساسانی است. که در زمان صفویه مرمت شده است.

مسجد آخوند:

این اثر در محله ناساک گراش است که در سال 1045 ه ق ساخته شده است. این بنا شامل: سالن اصلی، حیاط و شبستان است.

حسینیه اعظم:

این اثر در خیابان اصلی گراش در سالهای اخیر ساخته شده است. وسعت و بدون ستون بودن سالن ها، کاشیکاری نمای بیرونی، مناره ها و همچنین درهای معرق کاری شده این حسینیه از مشخصات بارز بناست.

خانه شکوه زاده:

این خانه در محله بازار گراش قرار دارد و سبک معماری قاجاری است. وجود یک ارسی آینه کاری شده، در ضلع جنوبی آن قرار دارد. این ارسی دارای هشت در چوبی معرق کاری شده با چوب، فلز و صدف است به شکل گل وبوته.

حسینیه سنگ آوی:

این اثر در محله ناساک گراش واقع شده است بنا متعلق به دوره قاجاریه است. دارای یک سالن روضه خوانی، ایوان بزرگ، بادگیر، آشپز خانه ، انباری و ظرف سنگی بزرگ u شکل در زیر طاق مقرنس کاری است.

صحرای باغ :

صحرای باغ یکی از بخشهای لارستان واقع در استان فارس می باشد که در ناحیه گرم وخشک ایران قرار دارد. مرکز آن عمادده و از لحاظ موقعیت جغرافیایی در قسمت جنوب استان فارس و با فاصله 475 کیلومتری از مرکز استان(شیراز) و با فاصله 100 کیلومتری لار واقع شده است.

مسجد جامع زروان:

در بخش صحرای باغ و به فاصله 55 کیلومتری لار قرار دارد. دارای طاق وتویزه و گچبری های زیباست و شبستان آن در زیر زمین واقع شده است. مناره آن باگچبری و رنگ آمیزی مزین شده است.

شاه قتال:

سید محمد ابوالفضل معروف به شاه سیف ا... قتال می باشد که در بخش صحرای باغ در فاصله 95 کیلومتری لار قرار دارد. پس از 24 نسل به امام موسی کاظم برمیگردد.

غاربنوو:

در بخش صحرای باغ و در فاصله 95 کیلومتری لار قرار دارد. دارای 21 حوضچه است که توسط آبی که از سقف چکه می کند پر می شود. درون غار چهار طاقی است و کتیبه به خط پهلوی که هنوز خوانده نشده است. احتمالا جهت انجام مراسم آیین میترائسم استفاده می شده است. غار متعلق به دوره ساسانی است.

اوز:

یکی از بخشهای شهرستان لارستان می باشد که در ناحیه گرم وخشک بیابانی قرار دارد. شهر اوز از لحاظ موقعیت جغرافیایی در قسمت جنوب استان فارس و با فاصله 230کیلومتری از مرکز استان(شیراز) 35 کیلومتری لار واقع شده است.

خانه سوداگر:

در 40 کیلومتری لار واقع شده است. قدمت آن قاجاریه است و از ویژگیهای آن اندرونی وبیرونی، سرداب وبادگیر و ارسی های رنگی و نقاشی دیواری است.

چهار طاقی محلچه:

این بنا در سمت چپ جاده خنج لار- برتپه معروف به تنب ساسان قرار دارد و متعلق به دوره ساسانی است و در ساخت این بنا از سنگ وگچ استفاده شده است.:

هفت برکه:

در 45 کیلومتری لار و 5 کیلومتری غرب اوز قراردارد. پلان بنا استوانه است و سقف آن گنبدی شکل و قدمت بنا صفویه است.

کاروانسرای سیفا:

در 45 کیلومتری لار و در غرب اوز قرار دارد. قدمت بنا صفویه است. پلان آن حیاط مرکزی واطراف اتاق است. مصالح به کار رفته در بنا سنگ لاشه وگچ است.

دریاچه هیرم:

دربخش اوز به فاصله 90 کیلومتری لار قرار دارد که همه ساله پذیرای پرندگان مهاجر می باشد و در کنار دریاچه آبگرم هیرم نیز وجود دارد.

قلعه پرویزه:

این اثر مربوط به دوره ساسانی است و از مصالح قلوه سنگ ملات گل وگچ وخشت است. دارای آب انبار و اتاقک است و کاربری نظامی داشته است.

دریاچه هرم:

بزرگترین دریاچه فصلی استان فارس با 130 کیلو متر مربع مساحت در 2 کیلومتری شمال کاریان است. این دریاچه 28 کیلومتر طول و 1 کیلومتر عرض دارد و ارتفاع آن نسبت به سطح آب خلیج فارس 750 متر است. دریچه هرم در شمال کاریان واقع شده است. پرندگان آبی کیشم، خانواده کله سبز، خانواده حواصیل و فلامینگو و مرغابی داراست.

بنارویه:

بنارویه مرکز بخش بنارویه است که در 28 درجه شمالی و 54 درجه شرقی قرارگرفته است. بنارویه با فاصله255 کیلومتری از مرکز استان(شیراز) و نیز 75 کیلومتر لار واقع شده است و به فاصله 3 کیلومتری فرعی از جاده آسفالته شیراز به لار قرار دارد.

کاروانسرای شاه عباسی:

این اثر در مرکز بنارویه واقع گردیده است و متعلق به دوره صفویه است. پلان بنا چند ضلعی با حیاط مرکزی است.

امامزاده بختیارویه:

این اثر در بختیارویه واقع شده است و به فاصله 75 کیلومتری لار قرار دارد. بنا متعلق به سید فرج ا... امام زاده بختیارویه است که برروی چهار طاقی، ساقه شالی و بلند وگنبد است.

چهار طاقی وخندق:

مجموعه خندق با انبوه سفال باقیمانده از دوره تاریخی است و چهار طاقی و آب انبار و دولاب در کنار خندق برروی کوه نمایان است.

بیرم:

مرکز بخش بیرم در 53 درجه شرقی و 27 درجه شمالی قرار گرفته است. بیرم یکی از بخشهای شهرستان لارستان در استان فارس می باشد که در ناحیه گرم وخشک ایران قرار دارد. و با فاصله 360 کیلومتری از مرکز استان (شیراز) و همچنین در قسمت جنوب غربی مرکز شهرستان با 120 کیلومتری واقع شده است.

قلعه کریشکی (موزه کریشکی) :

این قلعه در روستای کریشکی و متعلق به دوره قاجاریه است از مصالح آجر و خشت ساخته شده است و به همت آقای دلیر تبدیل به موزه گردیده است.

آسیاب فاریاب :

این اثر در 5 کیلو متری بیرم واقع شده است و متشکل از چند رشته قنات و آسیاب است که از مصالح سنگ وگچ ساخته شده است.

زیارتگاه سید عفیف الدین (ع)(شاه زندو) :

شاه زندو نسبت او بر امام هفتم (ع) می رسد دارای گنبد رک وشبستان با طاق و تویزه زیباست .

سد گمپو :

سد گلی گمپو در شمال بیرم قرار دارد. این سد با دوازده متر ارتفاع و با مصالح سنگ و ساروج بنا شده است این اثر متعلق به دوره ساسانی است .

جویم :

یکی از بخشهای شهرستان می باشد که در ناحیه گرم و خشک و بیابانی قرار دارد . شهر جویم از لحاظ موقعیت جغرافیای در قسمت جنوب استان فارس و بافاصله 230 کیلو متری از شیراز و درقسمت شمال شرقی مرکز شهرستان لارستان با فاصله 95 کیلومتری واقع شده است.

کاروانسرای خواجه ابوالحسن:

کاروانسرای چهار ایوانه متعلق به دوره زندیه که در جویم واقع شده است. این کاروانسرا از چهار گنبد خانه حجیم و 24 حجره تشکیل شده و سبک معماری آن بسیار زیباست.

کاروانسرای رضا قلی خان:

این اثر در مرکز جویم واقع شده است. از نوع پلان حیاط مرکزی است و از مصالح سنگ وگچ ساختخ شده است.

آبشار رحمت آباد:

آبشار رحمت آباد جویم در 95 کیلومتری شمال غربی لار و در 19 کیلومتری جویم واقع شده است که دو آبشار طبیعی فعال در این مجموعه وجود دارد. درخت سرو کهنسال و دیگر پوشش گیاهی و درختان لیمو و بادام کوهی در این منطقه فراوان است.

آتشکده آذر فرنبغ کاریان:

این بنا یکی از سه آتشکده بزرگ ومعروف ایران باستان متعلق به دوره ساسانی است و مخصوص روحانیون و دانایان بوده است. روستای کاریان در 153 کیلومتری لار و 313 کیلومتری شیراز می باشد.

خندق:

این اثر متعلق به دوره ساسانی است و در ارتباط با آتشکده بوده است..

بازار قيصريّة لار

از قديميترين و زيباترين بازارهاي ايران بازار قيصريه ي لار است.

بنيان و اساس بازار مزكور بسيار محكم نهاده شده و با زلزله هاي پي در پي كه در لارستان بوقوع پيوسته كوچكترين خللي به اركان بازار مذكور وارد نشده است. بازار داراي چهار شاخه طولاني شمالي و جنوبي و شرقي و غربي است كه در چهار سوق يكديگر را قطع مي نمايند.

در طرفين دالان جنوبي و شرقي و غربي بازار 13 زوج مغازه و در طرفين دالان شمالي 14 زوج مغازه احداث نموده اند.

بناي اصلي بازار خيلي قديمي است در كتاب فارسنامه ناصري در صفحه 281مطالبي در مورد تاريخجه بازار قيصريه لار درج گرديد كه عيناً نقل مي شود:

«و چنانكه در گفتار اول اين فارسنامه ناصري گفته شد ايالت خطه لارستان در زمان شاه كيخسرو وتاسال 1011 در دودمان گرگين ميلاد باقي بماند و آخرين اولاداو ميرزا علاءالملك مشهور به شاه ابراهيم خان پسر نورالدهر خان لاري است كه نواب الله وردي خان والي فارس او را به قهر و غلبه گرفته در وقتي كه شاهنامه ايران شاه عباس ماضي صفوي در نزديكي شهر بلخ توقف داشت الله وردي خان و شاه ابراهيم خان لاري وارد شدند و بعد از چند روزي شاه ابراهيم خان وفات يافت و اكنون از آثار ملوك گرگيني در شهر لار مسجد جامع و چهار بازار مشهور به قيصريه است كه ديوار و طاقهاي داخلي و خارجي آنها را از گچ خالص و سنگ تراشيده منبت و مقرنس ساخته اند و چندين مرتبه آنرا تعمير نموده اند و در سال 1015 حاجي قنبر علي بيك ذوالقدر جهرمي وزير خطه لار قيصريه را تعميري لايق نمود چنانكه در پيشاني طاق بزرگ چهار سوق قيصريه اين قطعه را نگاشته و تاكنون باقي است.

شكر خدا كه باز به تائيد كردگار

در عهد پادشاه جهان سايه خدا

تاريخش از خرد طلبيدم جواب گفت

دارالامان لار شد احياء از اين بنا 1014

علاوه بر تعميرات دوران صفوي در دوره قاجاريه نيز بازار مورد تعميرات اساسي قرار گرفت. بازار قيصريه لار از ارزنده ترين و بهترين نمونه معماري اسلامي و شامل يك رشته بازار شمالي و جنوبي است كه مدخل ورودي جنوبي آن از ميدان جديد الاحداث لار شروع و به محله هاي شمالي قديمي بازار ختم مي شود.

رشته ديگر شرقي و غربي است كه در تقاطع بازار شمالي جنوبي شامل يك چهار سوق وسيع مي باشد. چهار سوق به صورت 8 گوش و در چهار گوش آن چهار باب مغازه در هر سمت احداث شده است. در اطراف چهار سوق و در پشت چهار مغازه ،هر سمت چهار سوق بازاري به عرض 3/4 متر دورادور ادامه دارد و به اين ترتيب طرح جالبي را بوجود آورده است كه در ساير بازارهاي ايران نظير آن ديده نمي شود و منحصر به فرد محسوب مي گردد.

طول بازار شرقي و غربي بيش از 6/177 متر و طول بازار شمالي جنوبي بيش از 4/124متر است. بازار شمالي جنوبي در نيمه شمالي 14 زوج و در نيمه جنوبي 13 زوج مغازه دارد. بازار شرقي و غربي در هر نيمه 13 زوج مغازه وسيع دارد.

جالبترين قسمت بازار قيصريه لار طرح چهار سوق آن است كه در نوع خود از نظر معماري منحصر به فرد محسوب مي گردد.

گنبد سنگي چهار سوق داراي طرح بسيار جالبي است و ارتفاع گنبد از 18 متر متجاوز مي باشد. درچهار بازار پشت چهار سوق در هر جهت شش مغازه احداث شده است و باين ترتيب بازار چهار گوشه چهار سوق در دو جهت داراي مغازه مي باشد.

چهار مغازه چهار گوشه چهار سوق به صورت يك نيمه ده ضلعي منظم بنا گرديده. طول و عرض چهار سوق بيش از 6/13 متر و عرض بازار نيز در چهار جهت بيش از 3/4 متر است.

به احتمال قريب به يقين بازار مذكور نمونه و سرمشقي براي ساختن ساير بازارهاي قديمي ايران بوده و از روي طرح بازار مذكور بازارچه بلند اصفهان و سپس در دوره زنديه بازار وكيل شيراز بنا گرديده است .

ارتفاع طاق هاي ضربي بازار مذكور در ساير بازار هاي قديمي ايران ديده نمي شود. بر روي طاق ضربي چهار سوق بادگير(خيشخان) ساده اي زده اند كه تهويه بازار از آن جا صورت مي گيرد و اين تهويه بعلت ارتفاع زياد طاق ها كامل انجام مي گيرد. بهمين جهت بازار قيصريه در تابستان ها داراي هواي فوق العاده خنك مي باشد.

چند نمونه از درهاي قديمي مغازه ها هنوز در محل خود باقي است و متاسفانه بانصب در آهني در گذشته اصالت آنها را از ميان برده اند.

كف خيابان و ميدان جنوبي بازار از كف بازار بلندتر مي باشد و به همين جهت يك سوم ارتفاع بازار پايين كف ميدان قرار دارد و بوسيله پلكان سنگي از خيابان به بازار مي توان رسيد.

از تاريخ هائي كه در مورد تعميرات بازار قيصريه باقي است يكي مربوط به تعميرات دوره صفويه است كه در پاي گنبد چهار سوق بچشم مي خورد . ديگر كتبيه سنگي است كه در مدخل بازار در سمت جنوب برپيشاني دروازه ورودي نصب گرديد و آنها را مورد بررسي قرار خواهيم داد.

كتيبه كهن تر كتبيه مفصلي است كه در پاي گلوي گنبد هشتي دالان قيصريه به خط نستعليق در دوره شاه عباس كبير نصب شده است.

كتبيه چهار سوق قيصريه از سمت جنوب شروع و چنين خوانده مي شود :

شكر خدا كه باز به تائيد كردگار

در عهد پادشاه جهان سايه خداي

عباس شاه آنكه زخاك درش مدام

كسب سعادت ابدي مي كند هماي

از يمن عدل خان زمان آنكه از كفش

خجلت برد محيط چوگيرد ره سخاي

ويران سراي لار بسعي وزير دهر

دستور بحر خاطر و داراي مهرو راي

قنبر علي بيك آنكه ز آيينه دلش

در غيرت ابد شده جام جهان نماي

وسپس دنباله كتيبه معمار بازار و بناي آن معرفي شده اند و اسامي آنان چنين خوانده مي شود

عمل استاد نورالدين محمد

بنا احمد سياه

و دنباله اشعار كتبيه سپس چنين خوانده مي شود.

معمور شد چنانكه نمانده است جغدرا

از وي ز بهر ساختنش آشيانه جاي

از قيصريه اي كه هواي فضاي او

همچون نسيم باغ بهشت است غم زداي

تاريخش از خرد طلبيدم جواب گفت

دارالامان لار شد احياء از اين بنا

و بنابراين بر حسب حروف ابجد تاريخ تجديد ساختمان و تعميرات قيصريه در دوره شاه عباس كبير سال 1014 هجري قمري است.

«كتبيه سنگي سر در جنوبي بازار قيصريه لار»

اين كتبيه بر روي سنگ مرمر نقر و در پيشاني سردر ورودي جنوبي قيصريه نصب شده و مربوط به تعميرات بازار قيصريه لار در زمان ناصرالدين شاه قاجار است متن كتبيه در 8 سطر با خط نستعليق چنين خوانده مي شود:

به عهد خسرو صاحب قرآن ناصر دين

كه داشت ملكت ايران زمين حصن حصين

مثال داده فرمان او قضا و قدر

پناه جسته درگاه او زمان و سنين

خديو لار خداوندگار عدل شعار

كه بود همت و توفيقشان مسلمين

بنام فتحعلي خان رُفر وجود سخا

برخش همت حاتم صفت نهادي زين

نمود احياء اين قيصر را پس آنك

گذشته بود زويرانيش شهور و سنين

چه قيصريه كه از شرم او هنوز چكد

عرق زعارض چين و ز چهره ما چين

ز هجرت نبوي بد هزار و سيصد سال

كه شد تمام و بر او كرد آسمان تحسين

زبان پاك بر ابدان پاك باعث شهر

هزار رحمت و جاودانا و قرين

علاوه بر بازار تعدادي كاروانسرا نيز از دوره صفويه در اطراف آن باقي است كه هر يك از نمونه هاي جالب معماري دوره صفويه محسوب مي گردد از جمله در گوشه جنوب شرقي ميدان جديد الاحداث كاروانسراي جالبي است كه سر در آن روبه خيابان باز مي شود.

سردر ورودي داراي گچ بريهاي بسيار زيبائي است كه بوسيله دالان طولاني به صحن كاروانسرا مربوط مي شود.

صحن كاروانسرا داراي طرح چهار گوش و در چهار گوشه آن چهار ايوان با سبك بسيار جالب بنا گرديده كه داراي طاق هاي بيضوي و جناقي است و فعلا از حجره هاي اطراف كاروانسرا به عنوان انبار استفاده مي شود.

بازار قيصريه در تحت شماره 315 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.