قدمت تاريخي لارستان به پيش از اسلام بر مي گردد و از آنجا كه در منطقه گرم و خشك قرار دارد ، به همين خاطر هنرمندان و معمارهاي بزرگ لارستاني در استفاده بهينه از آب كوششهاي فراواني كرده اند.
اوج تجلي معماري گنبدي در دنيا ازآن لارستاني ها ست و آب انبار يكي از شاهكارهاي بزرگ منطقه جنوب در ايران مي باشد. به عقيده ي پرفسور جونس ، معماران لارستاني توانسته اند ازآب باران بصورت بهينه استفاده كنند و اگر به گذشته هاي دور بر گرديم و كلمه آبادي را موشكافي كنيم ، پي مي بريم كه كلمه آبادي بدون آب بي معناست. پس هر كجا آب باشد آبادي بوجود مي آيد.آبادي ها باعث بوجود آمدن تمدن ها و فرهنگ ها مي گردد.
اگربخواهيم نحوه ي به وجود آمدن آب انبارها و چگونگي ساخت آن را بررسي كنيم ، بايد بگوييم كه : بزرگ معماري كه توانسته اين مهم را به ملسه ي ظهور برساند، فردي به نام تلاش (فردي هندي مسلك كه به رياضي و معماري علاقه وافري داشته است )كه طراحي ساخت آب انبار را بوجود آورده است
در زمان هاي قديم وقتي مي خواستند آب انباري را بسازند گودالي حفر مي كردند و از چهار پايان (گاو ) براي بيرون آوردن خاك آن بهره مي بردند و هر قدر كه اين گودال ها پايين و پايين تر مي رفت مستلزم نيروي بيشتري بود كه بتواند اين خاك ها را به بالا بياورد .
در انتها كه گودال به اتمام مي رسيد گاو را قرباني مي كردند و گوشتش را به مردم مي دادند.
دليل استفاده از گاو اين بود كه ، هر چه گودال هاعمقشان بيشتر مي شد ، به حيوان چهارپا فشار زيادي وارد مي آمد و اگر از چهار پايي ديگر استفاده مي كردند باعث از بين رفتن آن حيوان مي شد و تلف مي شد.
وقتي كه كندن گودال به اتمام مي رسيد قسمت پايين آن را از سنگ و ساروچ پر مي كردند كه از نفوذ پذيري آب به داخل خاك كم شود و وقتي كه ساروچ ها و سنگ ها روي هم قرار مي دادند ،منتظر مي شدند تا باران بيايد و آب انبارها پر شود و بعد روي سرآن گنبدي شكلي با سنگ و گچ درست مي كردند و روي آن ساروج مي كشيدند.
اوج معماري گنبدي دنيا را به آب انبار سيد جعفري در منطقه لارستان ، محله ي كورچان نسبت مي دهند. زماني تاورينه بزرگ ، تاريخ شناس و شرق شناس هندي از منطقه ي لارستان عبور مي كرده و آب انبارها را به خمره هايي از شراب تشبيه كرده است.
چون شراب در دين مقدس مسيحيت يك تقدس خاص خودش را دارا بوده و آب در منطقه ي لارستان نيز از اهميت بالايي برخوردار بوده است.
كلمه آبادي از كلمه ي آب تشكيل شده و آبادي بدون آب معنايي ندارد.در زمان انسان اوليه هر كجا كه آب بوده به آنجا رفته و در آنجا سكني مي گزيدند و در آن مكان كشاورزي و دامپروري مي كردند و سپس تشكيل خانواده و خانواده تشكيل اشيره و اشيره تشكيل ده و ده تشكيل شهر مي دادند.
در منطقه جنوب مثل لارستان بخاطر كم آبي هر كجاكه آب انبار بود اطراف آن خانه درست مي شد و اين خانه ها بزرگ و بزرگتر مي شد و تشكيل محلات مي داد. آب انبارها تشكيل مرزها مي دادند و هر آب انبار را به نام آن محله مي شناختند.( مثلاً آب انبار آقا واقع در محله آقا مي باشد .)
آيا آب انبار(بركه) نيز جنسي دارد يا ندارد؟ آب انبار در قديم جنس مذكر داشت مثل مرد، بخاطراينكه اگر آب انبار بود تشكيل خانواده و تشكيل خانه ها مي دادند و از آن خانه ها تشكيل محلات و شهرها مي دادند.
چون ازدياد نسل توسط آب انبار صورت مي گرفت به همين دليل به آن مي گفتند : نَر .
گنبدي شكل شدن خود آب انبارها بدين خاطر است كه نور خورشيد كمتري بتواند به داخل آب نقوذ پيدا كند ( چون اگر نور داخل آن بتابد، جلبك مي زند) و باعث خنكي آب شود و از تبخير جلوگيري كند.
در كنار آب انبار ، رودخانه درست مي كردند و براي فاضلاب شهري از آن استفاده مي كردند و قسمتي را محلي براي عبور آب بنام((مَمَر)).آبي كه داخل آن حركت مي كرد مستقيماً به آب انبار ريخته مي شد و موجب انباشته شدن آب در قسمت گودال مي شد. آب را بعد از آبگيري مستقيماً استفاده نمي كردند بلكه مي گذاشتند كه لا(ته نشين) بيندازد ( خاك رس و خاك كه همراه آن بود ته نشين كند)، پس از اينكه آب شفاف و زلال مي شد آن را مورد آشاميدن قرار مي دادند.
به دليل اينكه لارستان منطقه ي گرم و خشك است مردمان آن منطقه دعا مي كردند كه باران بيايد و چون آب ، موهبت الهي (خدايي) و بسيار زيبا است ، در منطقه ي جنوب به آن احترام خاصي مي گذارند و به همين دليل اسم باران را به روي دخترانشان مي گذارند.
گفتيم آب انبار مذكر است و باران مؤنث است رودي كه در رودخانه جريان مي كند مذكر است مثل بعضي اسم هاي مذكر مثلاً : رود فلاني(رودحسين-رودجلال-رودمجتبي) رود به معني مذكر و اسم پسراست.
لارستاني ها در هنگام بارش باران راز و نيازهاي خاصي دارند و بيشتر دعاها يشان به دين اسلام است . مثل اين شعر:
No comments:
Post a Comment